‍Günümüzün Dijital Dünyasında Web Erişilebilirliği Neden Önemlidir?

‍

Günümüzde internet kullanımı, bilgiye, hizmetlere ve kaynaklara erişmek için bir zorunluluk haline geldi. Bununla birlikte, milyonlarca engelli kişi için, interneti kullanmak her zaman kolay olmuyor. İşte tam da bu noktada web erişilebilirliği öne çıkıyor. Web erişilebilirliği, engelli insanlar da dahil olmak üzere herkesin internette özgürce dolaşabilmesi ve etkileşime girebilmesi için dijital içerik tasarlanması anlamına geliyor.

‍

Web erişilebilirliği konusunda yeniyseniz, bu kılavuz web erişilebilirliğinin neden gerekli olduğu, nasıl fayda sağladığı ve yasal gerekliliklerle nasıl uyumlu olduğu gibi temel bilgileri kapsayacaktır.

‍

Web Erişilebilirliği Nedir?

‍

Web erişilebilirliği; web sitelerinin, mobil uygulamaların ve çevrimiçi kaynakların herkes, özellikle engelli insanlar için kullanılabilir halde olması anlamına gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) tahminlerine göre: Dünya çapında 1.3 milyar insan görme, işitsel, fiziksel veya bilişsel bozuklukları içerebilen bir tür engelliliğe sahiptir. Bu bireylerin dijital içeriğe erişebilmelerini sağlamak sadece kapsayıcılığı teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda temel insan haklarıyla da uyumludur.

‍

Nihai hedef, yeteneklerinden bağımsız olarak herkesin hiçbir engelle karşılaşmadan interneti kullanabileceği kapsayıcı bir dijital alandır.

‍

Web Erişilebilirliğinin Temel İlkeleri: P-O-U-R

‍

Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergesi (WCAG), POUR olarak bilinen ve erişilebilir web tasarımına rehberlik eden dört temel ilke üzerinde durur:

• Algılanabilir (Perceivable): Bilgiler, resimler için alternatif metin kullanmak ve videolar için alt yazı sağlamak gibi kullanıcıların algılayabileceği şekillerde sunulmalıdır.

• Çalıştırılabilir (Operable): Kullanıcılar internet sitesinde kolayca gezinebilmeli ve etkileşime girebilmelidir. Klavye erişilebilirliği ve etkileşim için yeterli zaman sağlanmış olması önemlidir.

• Anlaşılabilir (Understandable): Bir internet sitesi anlaşılır olmalı; açık bir dil, net talimatlar ve açıklayıcı hata mesajları içermelidir.

• Sağlam (Robust): İçerik, ekran okuyucular gibi yardımcı cihazlar da dahil olmak üzere çeşitli teknolojilerle çalışmalı ve sürekli uyumluluk sağlamalıdır.

‍

Dünya Çapında Ağ Konsorsiyumu (W3C) tarafından geliştirilen WCAG yönergeleri, bu ilkelerin uygulanması için ayrıntılı standartlar sağlar. Bu yönergelere uymak yalnızca internet sitelerini daha kapsayıcı hale getirmekle kalmaz, aynı zamanda uluslararası standartlara da uyum sağlar.

‍

Web Erişilebilirliğinden Kimler Yararlanır?

‍

Web erişilebilirliği, yalnızca kalıcı engeli olanlara değil, birçok insana fayda sağlar. Yararlanıcı gruplar içerisinde bulunanlar:

1. Engelli insanlar: Erişilebilirlik, engelli kişilerin diğer herkesle aynı dijital kaynaklarda gezinmesine, etkileşime girmesine ve bunlara erişmesine olanak tanır.‍
2. Geçici bozukluğu olan kişiler: Kırık kol veya göz ameliyatı gibi geçici rahatsızlıkları olan bireyler, geçici ihtiyaçlarını karşılamak için erişilebilir tasarımdan yararlanırlar.‍
3. Zorlu durumlarda insanlar: Erişilebilirlik özellikleri, parlak güneş ışığında (yüksek kontrastlı metnin yararlı olduğu yerlerde) veya gürültülü bir ortamda (alt yazıların değerlendirilebilir olduğu) ekranı okumaya çalışan biri gibi çeşitli durumlarda da insanlara yardımcı olur.‍
4. Yaşlı insanlar: Kolay gezinme veya büyük metin gibi erişilebilirlik özellikleri, görme, işitme veya motor becerilerinde yaşa bağlı değişiklikler yaşayanları destekler.‍
5. Tüm Kullanıcılar: Web erişilebilirliği, tüm ziyaretçiler için genel kullanıcı deneyimini (UX) geliştirir. Kapsayıcı bir tasarım, gelişmiş navigasyon; netlik ve kullanılabilirlik sağlar ve herkes için daha sezgisel ve keyifli bir deneyim yaratır.

‍

Web Erişilebilirliği Neden Önemlidir?

‍

• Kapsayıcılık ve Eşit Erişim:

Birleşmiş Milletler'e göre, bilgi ve iletişim teknolojilerine (ICT) erişim temel bir insan hakkıdır. Tüm kullanıcıların internet sitenize erişebilmesini sağlamak daha kapsayıcı ve adil bir deneyim yaratır.

• ‍Yasal Uyumluluk

Birçok ülkede erişilebilirliği zorunlu kılan yasalar bulunmaktadır. ABD'de, Engelli Amerikalılar Yasası (ADA) ve Bölüm 508 Rehabilitasyon Yasası halka açık internet siteleri için erişilebilir tasarımı zorunlu hale getirmektedir. Erişilebilir olmayan tasarımlar nedeniyle, yalnızca 2020 yılında ABD'de bir önceki yıla göre %23 artışla 3.500'den fazla ADA web erişilebilirliği davası açıldı.

• ‍Herkes İçin Geliştirilmiş Kullanıcı Deneyimi

Erişilebilir internet sitelerinde gezinmek genellikle daha kolay ve daha kullanıcı dostudur. Bu da engelli olmayanlar da dahil olmak üzere tüm kullanıcılar için deneyimi iyileştirir.

• ‍SEO Faydaları

Google ve diğer arama motorları erişilebilir internet sitelerini ödüllendirir çünkü birçok erişilebilirlik uygulaması (alternatif metin ve yapılandırılmış başlıklar kullanmak gibi) SEO'yu geliştirir. Erişilebilirliğe odaklanarak sitenizin arama motoru performansını da geliştirirsiniz.

‍

Erişilebilirliğin Gerçek Dünyadaki Örnekleri

‍

İşte web erişilebilirliğinin nasıl bir fark yaratabileceğine dair birkaç pratik örnek:

• ‍Resimler için Alternatif Aetin
• Klavye Dostu Navigasyon
• Renk Kontrastı İyileştirmesi
• Alt yazılar ve Transkriptler

‍

Web Erişilebilirliği Herkes İçin Gereklidir

‍

Web sitenizin erişilebilir olmasını sağlamak uyumluluktan daha fazlasıdır; kapsayıcılık, erişim ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi ile ilgilidir. İnternet sitenizi erişilebilir hale getirmek yalnızca engelli kullanıcı kazanmanıza yardımcı olmaz, aynı zamanda herkes için kullanılabilirliği de geliştirir.

‍

İnanıyoruz ki kapsayıcılık talebi arttıkça, web erişilebilirliği dijital varlığın çok önemli bir yönü olmaya devam edecek.